Propolis a choroby – autoimmunologiczne i nie tylko. Hit czy kit (pszczeli)?

Dobro z pszczelego ula niejedno ma imię. Propolis słynie z właściwości bakteriobójczych. Ale ponad 300 składników aktywnych ma znacznie więcej do zaoferowania zdrowiu kobiety. W jaki sposób propolis wspiera leczenie chorób autoimmunologicznych, takich jak choroby tarczycy? Jak wpływa na odporność? Czy propolis pomaga na grzybice? Poznaj tę odsłonę apiterapii.

Czy propolis to kit pszczeli?

W przenośni – tak. Uszczelnia się nim ściany ula przed rozwojem drobnoustrojów. Pszczoły naprawiają kitem pszczelim swoje gniazdo, odkażają je, co więcej – jeśli jakiś szkodnik wedrze się do ula, by zaburzyć pszczeli mir, a z uwagi na gabaryty nie da się go łatwo pozbyć, pszczoły balsamują takiego delikwenta. Dzięki temu jest on obezwładniony i nie rozkłada się. Pszczoły wiedzą, co robią i nie wciskają kitu!

A dosłownie – czy propolis to kit pszczeli? Choć używa się tych określeń naprzemiennie, to będąc precyzyjną, propolis powstaje z kitu pszczelego i balsamu pyłkowego.

Sama etymologia słowa „propolis” jest też bardzo ciekawa. Pochodzi ona od greckich słów przed („pro”) i miasto („polis”), oznaczających zewnętrzny mur chroniący miasto.

Jak powstaje propolis i jak smakuje?

Propolis to lepka żywica zebrana przez pszczoły z zielonych roślin, pąków i pędów drzew. W smaku jest gorzkawy i ma charakterystyczny zapach (nieco korzenny, trochę balsamiczny, pachnie goździkami). Kolor zależy od pochodzenia propolisu. Pszczoły przeżuwają surowiec, z którego powstaje propolis, łącząc go ze swoimi wydzielinami. Proces ten zmienia jego skład chemiczny oraz właściwości biologiczne. Tym surowcem może być np. wydzielina z pąków drzew liściastych albo z uszkodzonej kory drzew iglastych – do wyboru, do koloru.

Nawet pół dnia może zająć pszczole złożenie jednej, małej grudki propolisu do ula! A potem pszczelarz wydłubuje propolis z ramek i ścianek ula.

Skład propolisu – naturalne bogactwo

Ba, Bizancjum! Za każdym razem, gdy uświadamiam sobie, jaki jest skład chemiczny pszczelich produktów, robię wielkie oczy ze zdumienia, że natura ma nam tyle do zaoferowania.

W jego skład wchodzi ponad 300 rozpoznanych składników, a wśród nich:

• flawonoidy
• związki fenolowe
• sterole
• enzymy
• kumaryny
• kwasy tłuszczowe
• biopierwiastki (m.in. wapń, magnez, cynk, selen, krzem, żelazo, sód, potas, mangan)
• witaminy (np. B1, B2, C, D, E)

Propolis a choroby autoimmunologiczne i inne schorzenia

Propolis na nadczynność tarczycy? Krople propolisowe, wodny ekstrakt z propolisu i propolis z miodem mogą odnawiać normalną strukturę tarczycy. Produkty te stymulują też aktywność układu podwzgórze – przysadka mózgowa – kora nadnerczy. W apiterapii tarczycy, poza propolisem, zastosowanie znajduje też mleczko pszczele, pyłek kwiatowy, pierzga i jad pszczeli.

Propolis – na co stosować ten skarb z pszczelego ula?

Pierwsze prace naukowe opisujące właściwości propolisu pochodzą z 1908 r. Inkowie leczyli nim gorączkę, Grecy i Rzymianie – infekcje jamy ustnej, a na Bałkanach propolis stosowano na choroby układu pokarmowego, rany, oparzenia i ból gardła. Spektrum działania robi wrażenie. Ale to nie wszystko. Dziś wiemy znacznie więcej na temat jego potwierdzonych klinicznie właściwości leczniczych, do których zaliczamy:

• wsparcie w zwalczaniu infekcji bakteryjnych i grzybiczych, w tym infekcji intymnych (tu masz odpowiedź na pytanie „czy propolis leczy grzybice?”)
• wsparcie w zwalczaniu infekcji wirusowych (jak znalazł  na sezon przeziębień)
• korzystny wpływ na układ krążenia
• redukcję stresu
• regenerację skóry (trądzik, łupież, owrzodzenia, odmrożenia, liszaje, opryszczka, blizny)
• zmniejszanie stanów zapalnych jamy ustnej, w tym nadwrażliwości, paradontozy, aft
• łagodzenie chorób o podłożu reumatycznym (np. reumatoidalne zapalenie stawów)
• wsparcie leczenia żylaków podudzi, guzków krwawniczych i pęknięć odbytu
• działanie hipoglikemiczne
• działanie przeciwnowotworowe (badania kliniczne w toku)

Jak widać, spektrum działania propolisu jest znacznie szersze niż wsparcie leczenia chorób autoimmunologicznych.

Właściwościami propolisu ważnymi dla zdrowia kobiety są właściwości antybakteryjne i przeciwgrzybiczne. Bardzo dobrze zwalcza on gronkowce i drożdżaki. Może też zmniejszać nadżerki szyjki macicy.

Instytut Naukowo-Badawczy Chorób Skórnych i Wenerycznych w Gorki przeprowadził badania, które wykazały 100% skuteczności maści propolisowej na pacjentach z grzybicą. Nie stwierdzono nawrotów choroby.

W przypadku grzybicy pochwy pomocne są czopki propolisowe. Stosuje się je również profilaktycznie. Znajdziesz je w aptekach, punktach pszczelarskich i sklepach zielarskich.

Dzięki swoim właściwościom antyoksydacyjnym propolis działa przeciwzapalnie. To istotna informacja m.in. dla kobiet z endometriozą, Hashimoto i innymi chorobami autoimmunologicznymi, które wymagają leczenia przeciwzapalnego, w tym diety.

Jak spożywać propolis? Czy propolis można jeść?

To zależy 😉 od tego, z czym się zmagasz. Najpopularniejszą formą jest nalewka propolisowa i maść propolisowa. Pierwsza, szczególnie dobrze sprawdza się w sezonie jesienno-zimowym na zwiększenie odporności i wszelkie nabyte już infekcje. Załagodzi również dolegliwości ze strony układu pokarmowego, np. wrzody żołądka, wspomoże leczenie ran żylakowych. Maść z kolei dobrze sprawdzi się na regenerację skóry.

Jedno i drugie możesz wykonać w domowych warunkach na bazie surowego propolisu. Ten wyróżnia się najlepszym składem, nie poddanym obróbce termicznej. Dr Henryk Różański również rekomenduje surowy propolis zamiast przetapianego i selekcjonowanego, czy odsiewanego.

Taki propolis, na dodatek z polskiej pasieki i tegorocznych zbiorów, znajdziesz w Rodzinnej Olejarni Olini, we współpracy, z którą powstał ten wpis.

Dla moich czytelniczek mam 10% rabatu na dowolne zamówienie w Olini. Wystarczy, że w koszyku wpiszesz kod: BODYLOGIKA. Na zdrowie!

W aptekach oczywiście znajdziesz też propolis w postaci kropli, pastylek czy aerozoli do gardła. Nasze babcie spożywały propolis najczęściej w postaci kultowej nalewki (pamiętam ten zapach tak samo dobrze, jak zapach „bursztynówki”).

Nalewka propolisowa – przepis dra Różańskiego

1. 10 g propolisu zalej spirytusem 90% (100 ml).
2. Miksturę odstaw w ciemne miejsce na 7 dni.
3. Po tygodniu nalewkę przefiltruj przez gęste sito.
4. Pozostałości wyekstrahowanego propolisu przepłucz niewielką ilością spirytusu.
5. Oba płyny połącz.

Doktor Różański radzi zażywać nalewkę propolisową 2 x dziennie po 5 ml. Można również stosować ją zewnętrznie do pędzlowania skóry, błon śluzowych i okładów (1 łyżeczka na 100 ml przegotowanej wody). Na opryszczkę, liszaje, pleśniawki, ropnie i wypryski używa się nierozcieńczonego propolisu. W przypadku przeziębienia, kataru, chorego gardła, oskrzeli, anginy i grypy propolis stosuje się częściej, ale w mniejszych dawkach (1/2 łyżeczki co 2-3 godz. przez 3 dni, następnie 1 łyżeczka co 6 godzin).

Działanie propolisu wzmacnia witamina C, selen, salicylany i srebro.

Przeciwwskazania – alergia na propolis

Jak wszystkie produkty pszczele, propolis również może uczulać. Dlatego przed jego zastosowaniem spróbuj zaledwie parę grudek pyłku, a kropelkę propolisu wetrzyj w zgięcie łokcia. Stosowanie propolisu najlepiej skonsultować ze swoim lekarzem. Przy dużej koncentracji olejków eterycznych, wosku i substancji żywicznych mogą pojawić się skutki uboczne, np. biegunka, podrażnienie żołądka czy zaostrzenie chorób wątroby.

źródła:

• Basista-Sołtys K., Filipek B., Potencjał alergogenny propolisu – przegląd danych literaturowych, Alergia Astma Immunologia, 18(1), 2013.
  
• https://rozanski.li/16/propolis-wlasciwosci-lecznicze/
  
• Sforcin JM., Propolis and the immune system: a review. J Ethnopharmacol. 2007 Aug 15;113(1):1-14. doi: 10.1016/j.jep.2007.05.012. Epub 2007 May 22. PMID: 17580109.
  
• Szeleszczuk Ł. i in., Propolis – panaceum prosto z ula, Farmakoterapia, 2013.